Chương 06 - Phần thứ ba của việc nguyện ngắm: Các tâm tình cảm mến và điều dốc lòng
Việc suy niệm phát sinh những tâm tình tốt trong ý chí tức là phạm vi tình cảm của linh hồn. Đó là những tâm tình mến Chúa yêu người, mong ước Thiên Đàng, mong được vinh quang, lòng nhiệt thành cứu các linh hồn, bắt chước gương mẫu Chúa Giêsu, lòng thông cảm các đau khổ Chúa, sự khâm phục, lòng hoan hỷ, sợ mất ơn nghĩa của Chúa, sợ phán xét và hỏa ngục, ghét tội, trông cậy vào lòng từ bi thương xót Thiên Chúa, tủi hổ về đời sống xấu xa quá khứ v.v... Trong những tâm tình đó, tâm hồn ta phải cởi mở, thổ lộ sâu rộng chừng nào hay chừng nấy. Nếu con thấy cần giúp con trong việc đó, hãy mở cuốn sách suy ngắm của cha An-nê Ca-pi-lia, tập nhất: con đọc lời tựa ở đó Ngài trình bày cách diễn tả các tâm tình.
Trong cuốn sách bàn về nguyện ngắm của cha A-ria còn trình bày sâu rộng hơn nữa về điểm ấy. Nhưng Philôtê, không nên quá dừng lại trên các tâm tình chung ấy mà không biến chúng thành những dốc lòng riêng biệt để cải hóa, sửa đổi đời sống. Tỷ dụ: lời thứ nhất của Chúa Giêsu phán trên thập giá: sẽ gây trong tâm hồn con tâm tình mạnh mẽ muốn bắt chước Chúa tha thứ cho kẻ nghịch của con và yêu họ. Song, tâm tình ấy chưa ăn thua nếu con không thêm một dốc lòng riêng biệt như: từ này tôi sẽ không bao giờ tức bực vì những lời nói khó chịu của người nầy người nọ... láng giềng hay đầy tớ đối với tôi; hoặc vì sự khinh bỉ mà người này người nọ làm cho tôi! Trái lại tôi sẽ nói hoặc sẽ làm việc này việc nọ... để gây thiện cảm... Hỡi Philôtê, với phương thế này, con sẽ sửa mình mau chóng, còn nếu chỉ nhờ các tâm tình, việc sửa mình sẽ khó khăn và lâu dài 21.
Chú thích
21 Thánh Têrêsa Avila nói : “Điều đó có ich cho linh hồn nhất trong buổi nguyện ngắm không phải là suy nghĩ nhiều, song là yêu mến nhiều, vì yêu nhiều là do quyết đinh hành động nhiều vì Chúa.
